Ból gardła stanowi objaw powszechnie występujący u osób w każdym wieku, częściej u dzieci i nastolatków. Zależnie od wielu czynników dolegliwości bólowe mogą mieć różne nasienie, obejmować całe gardło lub występować tylko po jednej stronie. Z tego artykułu dowiesz się, jakie są główne przyczyny bolącego gardła, jak można je leczyć i jak zapobiegać nawrotom.
Bolące gardło – przyczyny i objawy
Wśród najczęstszych przyczyn dolegliwości bólowych gardła wymienia się infekcje górnych dróg oddechowych, które powodują zapalenie błony śluzowej gardła, migdałków podniebiennych lub krtani. Mogą mieć podłoże wirusowe (w 70-80% przypadków) lub bakteryjne. Infekcjom sprzyja okres jesienno-zimowy, gdy niska temperatura powietrza na zewnątrz i suche powietrze we wnętrzach negatywnie wpływają na krążenie krwi i ograniczają produkcję śluzu w obrębie gardła.
Przyczyny bolącego gardła zwykle można rozpoznać po objawach towarzyszących tej dolegliwości. Przykładowo:
- infekcjom wirusowym na ogół towarzyszą złe samopoczucie, podwyższona temperatura ciała, ból głowy, katar i kaszel,
- infekcje bakteryjne (takie jak angina) mogą dawać dodatkowe objawy, takie jak trudności w połykaniu (dysfagia), nieprzyjemny zapach z ust, powiększone węzły chłonne, ropny nalot na migdałkach,
- w przypadku zapalenia krtani pojawia się również chrypa.
Dolegliwości związane z bolącym gardłem mogą pojawiać się także przy uszkodzeniach mechanicznych oraz innych chorobach i dolegliwościach, np. przy alergii, refluksie, cukrzycy, chorobach serca i nerek.
Przyczyny ostrego bólu gardła
Ostry ból gardła to najczęściej efekt choroby zakaźnej, np. grypy, anginy albo mononukleozy. Ból może promieniować aż do ucha i utrudniać normalne funkcjonowanie. Zwróć uwagę, czy bólowi nie towarzyszą inne, niepokojące objawy, takie jak szczękościsk, ślinotok. Wymagają one pilnej wizyty lekarskiej, aby wykluczyć zmianę nowotworową. Może sugerować ją również guz na szyi.
Co nasila ból gardła?
Bolące gardło może utrzymywać się ok. 3-8 dni. Poprawa samopoczucia następuje zwykle po 3-7 dniach. O przewlekłym bólu gardła mówimy, gdy stan zapalny i dolegliwości bólowe utrzymują się dłużej niż 3 miesiące. Jeśli boli gardło, warto unikać niekorzystnych czynników drażniących błonę śluzową, m.in.:
- alkoholu,
- dymu papierosowego,
- smogu i innych zanieczyszczeń powietrza,
- zmian temperatury otoczenia,
- suchego powietrza,
- nadmiernego obciążanie głosu.
Leczenie bólu gardła – kiedy do lekarza?
Jeśli masz zapalenie gardła, konieczna może być wizyta lekarska: u lekarza rodzinnego lub laryngologa. Nie zwlekaj z nią w sytuacji gdy:
- po 5-7 dniach gardło boli coraz bardziej, pomimo leczenia objawowego,
- masz gorączkę powyżej 38°C, która utrzymuje się ponad 3 dni,
- masz trudności z przełykaniem,
- doświadczasz obrzęku szyi i języka,
- odczuwasz sztywność karku.
Leki na bolące gardło
W większości przypadków leczenie bólu gardła przebiega objawowo. Ważne jest systematyczne nawilżanie śluzówki w celu jej szybszej regeneracji. Z tego względu staraj się oddychać przez nos.
Możesz stosować preparaty dostępne bez recepty, np. pastylki do ssania, spraye i syropy, które zawierają składniki o właściwościach przeciwbólowych, przeciwzapalnych i nawilżających. Takim działaniem charakteryzuje się m.in.: lidokaina, mentol, wyciąg z tymianku, miód i syrop z owoców czarnego bzu.
Leczenie bólu gardła może wymagać antybiotykoterapii, jeśli zapalenie gardła ma podłoże bakteryjne, jak angina. Lekarz przepisuje leki na receptę na podstawie przeprowadzonego wywiadu medycznego i badania pacjenta.
Podczas doboru leków specjalista bierze pod uwagę przede wszystkim lokalizację bólu, czas jego trwania i objawy towarzyszące. Może zalecić wykonanie dodatkowego badania laboratoryjnego, np. swoistego testu antygenowego.
Domowe sposoby na ból gardła
Jak złagodzić ból gardła, gdy utrudnia normalne funkcjonowanie? Istnieją liczne, domowe sposoby na ostry ból gardła. Doraźną ulgę przynosi przede wszystkim picie ciepłych napojów, takich jak herbata, napar ziołowy albo bulion. Dolegliwości łagodzi ciepły kompres na szyję, np. szalik.
W przypadku bolącego gardła pomóc może również płukanie gardła roztworem soli. Wystarczy, że rozpuścisz 1 łyżeczkę soli w szklance ciepłej wody. Jak płukać bolące gardło? Bierz niewielkie ilości wody do ust i płucz nimi gardło przez ok. 30 sekund, a następnie wypluwaj. Sól ma właściwości antybakteryjne oraz przeciwzapalne, rozrzedza śluz, zmniejsza obrzęk i ułatwia przełykanie. Wspiera także nawilżenie błon śluzowych gardła.
Jak zapobiegać bolącemu gardłu? Profilaktyka
Kiedy często boli Cię gardło i masz skłonność do anginy, zadbaj o swoją odporność. W pierwszej kolejności zwróć uwagę na swój komfort termiczny – w szczególności na osłonięcie szyi w okresie jesienno-zimowym. Ważny jest także Twój styl życia, czyli:
- czas na odpoczynek - stres i przepracowywanie się negatywnie wpływają na odporność,
- odpowiednia ilość snu – osoby dorosłe potrzebują 7-8 godzin snu na dobę,
- właściwe nawodnienie – zdrowy, dorosły człowiek powinien pić ok. 2 litrów wody dziennie,
- regularna aktywność fizyczna – Światowa Organizacja Zdrowia zaleca 150–300 minut wysiłku fizycznego o umiarkowanej intensywności w ciągu tygodnia,
- zdrowa i zbilansowana dieta – bazująca na świeżych warzywach, owocach, chudym białku, produktach pełnoziarnistych i tłoczonych na zimno tłuszczach roślinnych,
- prawidłowa higiena – w szczególności mycie lub dezynfekcja rąk po powrocie do domu i przed posiłkami,
- minimalizowanie ryzyka infekcji – np. odmawianie spotkań z osobami chorymi, które zarażają.
Unikaj przeciągów i przebywania w pomieszczeniach o suchym powietrzu. Możesz rozważyć zakup nawilżacza powietrza do swojego mieszkania.
Ostry ból gardła – podsumowanie
W większości przypadków silnie bolące gardło to objaw infekcji o podłożu wirusowym. Nie należy go bagatelizować, jednak na ogół wymaga jedynie leczenia objawowego. W tym celu możesz stosować preparaty dostępne w aptekach bez recepty. Jeśli poza bolącym gardłem odczuwasz inne, niepokojące objawy lub doraźne leczenie nie przynosi pożądanej ulgi, odwiedź gabinet lekarski.
