Lekarz zdiagnozował u Ciebie insulinooporność? Nie musisz załamywać rąk. Istnieje szereg możliwości, dzięki którym możesz wpłynąć na poprawę swojego zdrowia i samopoczucia. Jedną z nich stanowi odpowiednio dobrana suplementacja.
Insulinooporność – co to takiego?
Insulinooporność to nie choroba. Stanowi zaburzenie metaboliczne, ze względu na które komórki organizmu nieprawidłowo reagują na insulinę.
Insulina to hormon produkowany przez trzustkę, który odpowiada za regulację poziomu cukru we krwi. Insulina odgrywa kluczową rolę w metabolizmie energetycznym – pomaga komórkom wchłaniać glukozę ze spożywanych pokarmów.
W trakcie jedzenia wzrasta poziom glukozy we krwi, a trzustka wytwarza insulinę. Niestety, w przypadku insulinooporności komórki wykazują mniejszą wrażliwość na insulinę. W rezultacie trzustka wytwarza jej więcej, by zachować właściwy poziom cukru we krwi.
Nieleczona insulinooporność w dłuższej perspektywie czasu może prowadzić do chorób trzustki, cukrzycy typu 2, chorób serca, udaru, a także niektórych nowotworów, w tym raka jelita grubego.
Insulinooporność zalicza się do zaburzeń wchodzących w skład tzw. zespołu metabolicznego. U osób z insulinoopornością często diagnozuje się również otyłość, miażdżycę oraz nadciśnienie tętnicze.
Czynniki ryzyka insulinooporności
Na insulinooporność wpływają w głównej mierze predyspozycje genetyczne. W połączeniu z czynnikami środowiskowymi, takimi jak:
- źle zbilansowane posiłki,
- nadmierne spożycie kalorii,
- dieta obfitująca w słodycze i żywność wysoko przetworzoną,
- niska aktywność fizyczna,
może rozwinąć się insulinooporność. Ryzyko jej wystąpienia wzrasta również w przypadku:
- nadwagi lub otyłości,
- cukrzycy typu 2 w rodzinie,
- cukrzycy ciążowej,
- zespołu policystycznych jajników (PCOS).
Osoby predysponowane do insulinooporności muszą bardziej uważać na to, jak komponują posiłki oraz ile kalorii spożywają. Powinny dbać także o regularny ruch, by zmniejszyć ryzyko wystąpienia tego zaburzenia metabolicznego.
Jak rozpoznać objawy insulinooporności?
W większości przypadków objawy insulinooporności są dość specyficzne i łatwo powiązać je z zaburzeniem metabolicznym. Najczęstsze objawy insulinooporności to:
- przewlekłe zmęczenie,
- napady głodu,
- wzmożony apetyt na słodycze,
- trudności w utrzymaniu prawidłowej masy ciała,
- wahania nastroju,
- problemy z pamięcią i koncentracją (tzw. mgła mózgowa),
- nadmierne owłosienie (u kobiet),
- łojotok skóry i zmiany trądzikowe.
U niektórych osób z insulinoopornością występuje również rogowacenie ciemne, czyli ciemniejsza skóra, najczęściej pod pachami, na łokciach i karku.
Na insulinooporność mogą wskazywać wyniki badań, takie jak:
- podwyższone ciśnienie tętnicze,
- wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów we krwi,
- podwyższony poziom androgenów (męskich hormonów płciowych) u kobiet.
Na podstawie najczęstszych objawów insulinooporności lekarze zwykle zlecają swoim pacjentom wykonanie badań laboratoryjnych: krzywej cukrowej i krzywej insulinowej. Wyniki tych badań mogą ostatecznie potwierdzić insulinooporność.
Do oceny stopnia insulinooporności wykorzystuje się wskaźnik HOMA-IR (Homeostatic Model Assessment). To iloczyn stężenia insuliny i glukozy na czczo podzielony przez 22,5.
Wynik poniżej 2,5 uznaje się za fizjologicznie prawidłowy. Wynik powyżej 2,5 oznacza insulinooporność.
Jeżeli masz charakterystyczne objawy insulinooporności, zgłoś się do lekarza: rodzinnego lub endokrynologa. Specjalista zadecyduje o diagnostyce i leczeniu insulinooporności.
Na czym polega leczenie insulinooporności?
Celem leczenia insulinooporności jest poprawa wrażliwości komórek organizmu na insulinę i w konsekwencji obniżenie poziomu cukru we krwi. Można dążyć do tego na wiele różnych sposobów. Jak obniżyć poziom insuliny i cukru we krwi? Najlepiej konsekwentnie stosować wszystkie metody, czyli:
- dietę redukcyjną (jeśli występuje nadwaga) – utrata zbędnych kilogramów ma kluczowe znaczenie dla lepszych wyników badań,
- zbilansowane posiłki o niskim ładunku glikemicznym – każdy posiłek powinien zawierać węglowodany złożone, białko oraz tłuszcze,
- regularne jedzenie – osoby z insulinoopornością powinny jeść co 3-4 godziny, by zapobiegać wahaniom poziomu cukru we krwi,
- ograniczenie słodyczy i fast foodów – to żywność o wysokim indeksie glikemicznym, która prowadzi do wzrostu poziomu glukozy i insuliny.
U pacjentów, którzy mają bardzo złe wyniki badań krzywej cukrowej i krzywej insulinowej lub występują u nich inne, dodatkowe choroby oraz zaburzenia metaboliczne, lekarze mogą zadecydować o wprowadzeniu leczenia farmakologicznego.
Insulinooporność a aktywność fizyczna
Codzienny ruch i wysiłek fizyczny pomagają poprawić wrażliwość komórek organizmu na insulinę. Ułatwiają także dążenie do prawidłowej masy ciała, ponieważ zwiększają deficyt kaloryczny.
Regularne ćwiczenia fizyczne umożliwiają budowę masy mięśniowej, która przyspiesza metabolizm. Ponadto sport poprawia nastrój i podnosi odczuwany poziom energii.
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca tygodniowo:
- co najmniej 150 minut umiarkowanej aktywności fizycznej
- lub 75 minut intensywnej aktywności aerobowej.
Wybierz sport, który sprawia Ci największą przyjemność. Nie zmuszaj się do wysiłku fizycznego, którego nie lubisz. Jakikolwiek ruch jest lepszy niż żaden, np. spacery.
W wielu przypadkach same zmiany w diecie i stylu życia mogą przynieść znaczącą poprawę zdrowia i samopoczucia u osób z insulinoopornością.
Suplementy na insulinooporność
Poza lekami na insulinooporność stosuje się także niektóre suplementy diety. Mogą pozytywnie wpływać na samopoczucie i przyczyniać się do regulacji poziomu cukru i insuliny we krwi. To przede wszystkim:
- inozytol (witamina B8) – zwiększa wrażliwość komórek organizmu na insulinę, działa przeciwzapalnie i wspiera prawidłowy metabolizm tłuszczów,
- witamina D – przyczynia się do regulacji ekspresji receptorów insulinowych w komórkach, wpływa także na metabolizm glukozy i ma właściwości przeciwzapalne,
- magnez – to pierwiastek niezbędny do produkcji insuliny przez trzustkę,
- kwas alfa-liponowy (ALA) – zwiększa wrażliwość komórek na insulinę, działa antyoksydacyjnie i przeciwzapalnie,
- berberyna – przyczynia się do większej aktywności enzymów odpowiadających za metabolizm glukozy.
