W ostatnich latach wzrasta popularność adaptogenów, których wpływ na zdrowie oraz samopoczucie docenia coraz więcej osób. Należy do nich również żeń-szeń azjatycki – roślina od tysiącleci ceniona za liczne właściwości prozdrowotne.
Właściwości żeń-szenia
Co to jest żeń-szeń (łac. Panax ginseng)? To lecznicza roślina zielna z rodziny araliowatych. Najcenniejszą część stanowi korzeń żeń-szenia. Bulwa obfituje w liczne substancje aktywne, przede wszystkim ginsenozydy. Należą one do grupy saponin triterpenowych, czyli organicznych związków chemicznych o działaniu adaptogennym.
Właściwości adaptogenne żeń-szenia polegają na oddziaływaniu na układ nerwowy oraz krwionośny. Ginsenozydy zwiększają tolerancję organizmu na niekorzystne czynniki stresowe w otoczeniu. W efekcie poprawiają jego ogólną kondycję i wspierają naturalne procesy regeneracyjne.
W korzeniu żeń-szenia znajduje się ok. 80 różnych związków saponinowych. Dzięki nim prezentowane przez żeń-szeń właściwości to przykładowo:
- działanie przeciwzapalne – dzięki niemu może pomagać na szereg różnych dolegliwości, np. skórnych albo jelitowych,
- pozytywny wpływ na samopoczucie – znane jest działanie żeń-szenia, które pomaga regulować nastrój,
- poprawa funkcji poznawczych – żeń-szeń wspiera pracę umysłową, co ułatwia naukę, koncentrację i zapamiętywanie informacji,
- wspomaganie układu odpornościowego – dzięki żeń-szeniowi organizm staje się mniej podatny na infekcje,
- działanie neuroprotekcyjne – żeń-szeń zmniejsza ryzyko występowania chorób neurodegeneracyjnych, takich jak demencja lub choroba Alzheimera,
- korzystny wpływ na gospodarkę cukrową organizmu – żeń-szeń obniża poziom cukru we krwi, co wpływa na apetyt i zmniejsza ryzyko niektórych chorób metabolicznych,
- regulacja profilu lipidowego – regularna suplementacja żeń-szenia pomaga obniżyć poziom cholesterolu LDL i trójglicerydów we krwi,
- stymulacja libido – osoby zażywające żeń-szeń mogą zaobserwować u siebie poprawę funkcji seksualnych,
- działanie przeciwutleniające – żeń-szeń zawiera antyoksydacyjne polifenole, dzięki którym neutralizuje wolne rodniki odpowiadające za uszkodzenia komórek organizmu.
Po żeń-szeń chętnie sięgają sportowcy, ponieważ roślina ta przyczynia się do obniżenia poziomu kwasu mlekowego we krwi. Tym samym ogranicza występowanie dolegliwości bólowych po treningach (tzw. zakwasów). Przyspiesza również regenerację tkanki mięśniowej.
Historia stosowania żeń-szenia
W przypadku rośliny takiej jak żeń-szeń zastosowanie jest nie tylko szerokie, ale również wieloletnie. Żeń-szeń azjatycki występuje w tradycyjnej medycynie Chin od ponad 4000 lat. Roślinę od tysiącleci wykorzystywano w celach leczniczych także w Japonii oraz Korei.
Na co stosowano korzeń żeń-szenia?
Niemal na każdy rodzaj dolegliwości, w tym na:
- przywrócenie sił witalnych,
- w okresie rekonwalescencji po chorobach,
- potencję,
- zaburzenia układu pokarmowego,
- gojenie się ran,
- przeciwdziałanie procesom starzeniowym u osób w podeszłym wieku.
Wiele z prezentowanych przez żeń-szeń właściwości dziś potwierdzają już badania naukowe, dlatego w dalszym ciągu warto korzystać z dobrodziejstw tej rośliny.
Wiemy przykładowo, że składniki aktywne obecne w korzeniu żeń-szenia stymulują uwalnianie w organizmie tlenku azotu, który rozszerza naczynia krwionośne i zwiększa przepływ krwi do narządów płciowych. W rezultacie wzmacnia erekcję u mężczyzn i zwiększa wrażliwość na dotyk u kobiet.
Badania potwierdzają także wsparcie funkcji metabolicznych przez żeń-szeń. Co więcej, dowiedziono, że ma on właściwości detoksykacyjne, dzięki którym pomaga oczyszczać organizm z toksyn.
Wyniki niektórych badań naukowych przypisują żeń-szeniowi również właściwości przeciwnowotworowe i chemoprewencyjne. To w głównej mierze zasługa działania antyoksydacyjnego polifenoli zawartych w żeń-szeniu.
Żeń-szeń zastosowanie i przeciwwskazania
W aptekach i sklepach zielarskich znajdziesz różnego rodzaju suplementy diety z żeń-szeniem, np. tabletki, kapsułki, proszki, susze i płynne ekstrakty. Możesz dopasować formę suplementacji do własnych potrzeb i preferencji.
Jakie preparaty z adaptogenem możesz wybrać? Przede wszystkim takie, które pochodzą z zaufanego źródła. Ich składniki powinny być standaryzowane na określoną ilość substancji aktywnych (ginsenozydów).
Kto może stosować żeń szeń azjatycki? Osoby dorosłe, które borykają się z:
- przewlekłym zmęczeniem,
- przepracowaniem,
- chronicznym stresem,
- obniżonym nastrojem,
- słabą odpornością,
- obniżonym libido,
- trudnościami z pamięcią i koncentracją.
Preparaty zawierające żeń-szeń nie są jednak wskazane dla każdego. Nie powinny stosować ich:
- dzieci,
- kobiety w ciąży i karmiące piersią,
- cukrzycy,
- osoby z nadciśnieniem i zaburzeniami krzepnięcia krwi,
- stosujący niektóre leki, takie jak antydepresanty czy inhibitory pompy protonowej.
Jeśli chorujesz przewlekle i przyjmujesz leki, skonsultuj z lekarzem, czy możesz suplementować żeń-szeń. Adaptogen może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami, zakłócając ich prawidłowe działanie.
Żeń-szeń skutki uboczne
Niepożądane dolegliwości na ogół pojawiają się w przypadku przyjmowania żeń-szenia w zbyt dużych dawkach. Jakie skutki uboczne mogą wystąpić przy stosowaniu żeń-szenia? Zazwyczaj są to:
- bóle głowy,
- biegunka,
- przyspieszone bicie serca,
- nerwowość,
- problemy ze snem,
- wypryski skórne.
Jeżeli obserwujesz skutki uboczne stosowania żeń-szenia, przerwij suplementację i skonsultuj się z lekarzem. Być może Twój organizm źle toleruje ten adaptogen i musisz zmniejszyć jego dawkę lub całkowicie z niego zrezygnować.
Dawkowanie żeń-szenia
Jaka jest dzienna zalecana dawka żeń-szenia? To 1-2 g suszonego korzenia lub 200-600 mg ekstraktu (np. w tabletkach, kroplach). Stosowanie żeń-szenia w większych dawkach nie jest bezpieczne, mogąc prowadzić np. do nadciśnienia. Może również obciążać nerki i wątrobę.
Żeń-szeń najlepiej stosować rano, ponieważ ma właściwości pobudzające, które nie są wskazane przed snem. Możesz suplementować żeń-szeń przez 4-12 tygodni. Po tym czasie należy zrobić co najmniej miesięczną przerwę w suplementacji.
