Pełnowartościowa, zbilansowana dieta, regularna aktywność fizyczna i wysypianie się to nie wszystko. Jeżeli świadomie dbasz o zdrowie, pamiętaj także, by robić regularne badania profilaktyczne. Lekarze zachęcają do regularnego wykonywania badań osoby w każdym wieku.
Dlaczego warto wykonywać badania profilaktyczne?
Badania profilaktyczne umożliwiają systematyczną, wnikliwą ocenę Twojego stanu zdrowia, a także potencjalne wykrycie wielu chorób we wczesnym stadium rozwoju. Dotyczy to m.in. niedoborów składników odżywczych, próchnicy, stanów zapalnych, a także znacznie poważniejszych chorób nowotworowych i autoimmunologicznych.
Wiele chorób na wczesnym etapie rozwoju nie daje odczuwalnych ani zauważalnych objawów. Mogą przeoczyć je osoby w ciągłym pędzie pracy oraz obowiązków. Skuteczną diagnostykę gwarantują natomiast regularne badania, które zapewniają także lepsze rokowania pod kątem ewentualnego leczenia. Robiąc zalecane badania każdego roku, zyskujesz spokój ducha.
Warto mieć na uwadze, że większość podstawowych badań profilaktycznych jest w 100% refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. Skierowanie na pakiet badań wystawi dla Ciebie lekarz rodzinny lub inny specjalista, np. dermatolog, ginekolog, urolog. Nie musisz zatem ponosić dodatkowych kosztów związanych z diagnostyką.
Jakie są zalecane badania?
Lista zalecanych badań jest stosunkowo długa i może różnić się zależnie od wieku, płci oraz historii chorobowej w rodzinie. Dla większości osób coroczny pakiet badań w gabinecie lekarskim obejmuje m.in. kontrolę masy ciała i badanie ciśnienia. Nieco częściej powinno wykonywać się badanie stomatologiczne, a rzadziej badanie okulistyczne, badanie słuchu oraz dermatologiczną kontrolę znamion. Wraz z wiekiem zalecane są dodatkowe badania, np. densytometria (badanie gęstości kości) u kobiet po menopauzie.
Liczba i częstotliwość niektórych badań wynika również ze stanu zdrowia i prowadzonego stylu życia. Przykładowo osoby palące papierosy powinny częściej robić RTG klatki piersiowej i badania spirometryczne.
Osoby z otyłością wymagają częstszej diagnostyki pod kątem chorób metabolicznych, czyli badania poziomu glukozy czy lipidogramu. Obejmuje je pakiet badań pod kątem profilaktyki chorób układu krążenia.
Morfologia krwi
Osoby powyżej 30. roku życia każdego roku powinny robić badania laboratoryjne. Podstawowe badanie zalecane przez lekarzy rodzinnych to oczywiście morfologia krwi, która weryfikuje m.in. poziom erytrocytów, hemoglobiny, leukocytów, limfocytów oraz płytek krwi.
Zwykle morfologia wchodzi w szerszy pakiet badań, razem z OB (tempem opadania czerwonych krwinek), badaniem poziomu glukozy, elektrolitów i innych podstawowych pierwiastków (m.in. magnezu, wapnia, fosforu i żelaza), a także z lipidogramem (badaniem cholesterolu i trójglicerydów we krwi).
Badanie moczu
Wraz z morfologią większość lekarzy co roku zleca swoim pacjentom również ogólne badanie moczu. Ma ono na celu ocenę zdrowia układu moczowego, a także innych organów. Pod uwagę brane są parametry takie jak barwa, przejrzystość, ciężar oraz pH moczu. Na podstawie tego prostego badania można zdiagnozować potencjalne infekcje, stany zapalne i niektóre jednostki chorobowe (np. dnę moczanową).
Badania przesiewowe
Lekarze i inni specjaliści z dziedziny zdrowia zachęcają również do regularnego wykonywania badań pod kątem profilaktyki nowotworów. U kobiet są to: badanie ginekologiczne, cytologia oraz USG piersi. Z kolei mężczyźni powinni wykonywać badanie PSA i per rectum pod kątem oceny stanu zdrowia prostaty. Równie ważna jest edukacja w zakresie samobadania: piersi u kobiet i jąder u mężczyzn.
Badania prenatalne
Do badań wykonywanych w celach profilaktycznych zaliczamy również badania prenatalne. Są one zalecane przede wszystkim kobietom powyżej 35. roku życia. Badania prenatalne to m.in. nieinwazyjne USG jamy brzusznej czy analiza DNA płodu z krwi matki.
Jak często powinno się robić profilaktyczne badania?
Przede wszystkim na bieżąco wykonuje zalecane badania lekarskie po wizytach. Częstotliwość badań profilaktycznych różni się zależnie od wieku, płci oraz stanu zdrowia. Po 30. roku życia więcej badań profilaktycznych należy wykonywać raz w roku (dwudziestolatkom zaleca się robić je raz na 2-3 lata). Niektóre badania możesz robić rzadziej, np. badanie okulistyczne raz na 5 lat, badanie gęstości kości raz na 10 lat. Z wiekiem lekarza zalecają wykonywanie dodatkowych badań, takich jak kolonoskopia, EKG czy USG jamy brzusznej.
Pod kątem liczby i częstotliwości wykonywanych badań zaufaj specjaliście, np. lekarzowi rodzinnemu, ginekologowi lub proktologowi. Pamiętaj, że w kwestii profilaktyki lekarze biorą uwagę przede wszystkim Twój indywidualny stan zdrowia.
Osoby zdrowe mogą wykonywać badania przesiewowe rzadziej, a osoby ze zdiagnozowanymi jednostkami chorobowymi lub historią nowotworową w rodzinie powinny badać się znacznie częściej. To samo dotyczy przyjmowania niektórych leków, np. kobiety stosujące antykoncepcję hormonalną powinny częściej badać wątrobę.
