Zespół jelita drażliwego (IBS) stanowi jedną z najczęstszych dolegliwości związanych z przewodem pokarmowym. Choremu dokuczają wówczas przewlekłe bóle brzucha, zaparcia, wzdęcia czy biegunki. Pojawiają się także inne, równie przykre objawy. Przyczyny zespołu jelita drażliwego nie są do końca znane. Jednym z czynników ryzyka jest stres, ale również dieta i styl życia mają wpływ na rozwój i nasilenie objawów. Czynniki ryzyka obejmują również wiek, przy czym nadwrażliwość często zaczyna się u młodych dorosłych w wieku 30-50 lat, oraz płeć, gdzie kobiety są częściej diagnozowane niż mężczyźni. Genetyka także ma znaczenie, a jeśli w rodzinie występują przypadki IBS, istnieje większe ryzyko, że dana osoba również może rozwijać to schorzenie. Zwykle leczenie nadwrażliwości jelit jest uzależnione od objawów, jednak pacjent może sobie pomóc, wprowadzając drobne modyfikacje do swojego stylu życia oraz diety.
Nie każdy wie, że nawet stres, depresja, stany lękowe i inne czynniki psychologiczne mogą wpływać na
funkcjonowanie przewodu pokarmowego, przyczyniając się do objawów IBS. Osoby, które przeżyły infekcje jelitowe, zwłaszcza te już wcześniej dotknięte problemami jelitowymi, również częściej doświadczają takich dolegliwości. Nierzadko ta choroba wiązana jest właśnie ze współczesnym stylem życia pełnym stresu i niepotrzebnego pędu. Jak wygląda diagnostyka zespołu jelita drażliwego? Jak można sobie pomóc i ułatwić życie z tą chorobą? Podpowiadamy.
Co to jest zespół jelita nadwrażliwego?
Zespół jelita drażliwego, nazywany także jelitem nadwrażliwym, to przewlekła choroba jelita cienkiego i grubego. Objawia się nawracającym bólem brzucha o różnym nasileniu oraz zaburzeniami rytmu wypróżnień. Istotne jest, że te objawy nie wynikają z żadnych zmian organicznych ani biochemicznych w jelitach.
Przyczyny zespołu jelita drażliwego wciąż nie są do końca wyjaśnione. Wśród możliwych czynników wymienia się zaburzenia czynności motorycznej i wydzielniczej jelit, zaburzenia składu mikrobioty jelitowej, przebyte biegunki infekcyjne, zaburzenia regulacji osi mózg-jelito oraz wzmożone czucie trzewne. Warto również podkreślić, że u ponad połowy osób z IBS występują jednocześnie zaburzenia psychiczne, takie jak niepokój, depresja czy zaburzenia osobowości.
Jak rozpoznać zespół jelita drażliwego?
Objawy zespołu jelita drażliwego mogą się różnić u poszczególnych osób, ale najczęściej występującymi
- Ból brzucha - jest głównym objawem zespołu nadwrażliwości jelit. Może mieć różne nasilenie i lokalizację, często ustępuje po wypróżnieniu lub zmianie pozycji ciała. Ból może być tępy, kłujący lub skurczowy.
- Zaburzenia rytmu wypróżnień - osoby z IBS mogą mieć problemy z regularnym wypróżnianiem. Mogą występować zarówno zaparcia, jak i biegunki, a czasami oba te stany mogą pojawiać się naprzemiennie. Stolec może być wodnisty lub twardy.
- Wzdęcia - to kolejny powszechny objaw zespołu jelita drażliwego. Osoby z IBS często odczuwają uczucie pełności, napięcia czy gazy w jamie brzusznej.
- Uczucie niepełnego wypróżnienia - niektórzy pacjenci z IBS odczuwają, że mimo wypróżnienia nadal mają wrażenie, że nie opróżnili w pełni jelit.
- Inne objawy - poza głównymi objawami, to schorzenie może również powodować inne dolegliwości, takie jak nudności, zgaga, bóle głowy, zmęczenie czy problemy z koncentracją.
Diagnostyka zespołu jelita drażliwego opiera się na wykluczeniu innych chorób przewodu pokarmowego, które mogą powodować podobne objawy. Lekarz przeprowadza wywiad medyczny, bada pacjenta i może zlecić dodatkowe badania, takie jak badanie kału w kierunku zakażenia czy badania krwi, aby wykluczyć inne schorzenia.
Leczenie zespołu jelita drażliwego
Leczenie IBS obejmuje wiele aspektów i zależy od indywidualnych objawów pacjenta. Dotyczy między innymi zmiany stylu życia, terapii farmakologicznej i odpowiedniej diety. W przypadku IBS ważne jest unikanie czynników wywołujących objawy, takich jak stres czy niezdrowe nawyki żywieniowe. Regularna aktywność fizyczna, wystarczająca ilość snu i techniki relaksacyjne mogą również pomóc w łagodzeniu objawów. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić stosowanie leków, takich jak środki przeciwbólowe, leki przeciwbiegunkowe, przeczyszczające lub zmniejszające skurcze jelit.
Czego nie wolno jeść i co zaostrza przebieg IBS?
Odpowiednia dieta odgrywa kluczową rolę w leczeniu zespołu jelita drażliwego. Ważne jest unikanie pokarmów, które mogą nasilać objawy. Do takich należą tłuste potrawy, produkty mleczne, kofeina, pikantne przyprawy, napoje gazowane czy alkohol. Wiele osób z IBS korzysta również z diety FODMAP, która polega na eliminacji pewnych grup pokarmów i stopniowym ich wprowadzaniu.
Niezwykle istotny jest higieniczny i uregulowany tryb życia. Pacjent, który dba o odpowiednią ilość snu, stosuje właściwą dietę oraz nie unika aktywności fizycznej, może prowadzić zupełnie normalne życie. Niestety objawy nadwrażliwości jelit mogą dawać o sobie znać w sytuacjach związanych z wyższym poziomem stresu. Tych niestety trudniej unikać, ale warto poznać techniki radzenia sobie ze zdenerwowaniem.
